سختی سنج ،زبری سنج
سختی یك ماده از جمله ویژگی هایی است كه به خوبی تعریف نشده است و می تواند معانی مختلفی داشته باشد. در مراجع متالوگرافی، سختی فلزات به مقاومت آنان به تغییر شکل پلاستیک توسط نفوذ یک جسم فرو رونده تعریف شده است.
به طور كلی معمولاً سختی حاكی از مقاومت در برابر تغییر شكل بوده و این خاصیت در فلزات معیاری از مقاومت آنها در برابر تغییر شكل مومسان یا دائم است. برای كسی كه با علم مكانیك و آزمایش مواد سروكار دارد به احتمال زیاد سختی به معنی مقاومت در برابر فرورفتگی است. برای یک مهندس طراح سختی غالباً یك كمیت معین و از نظر اندازه گیری ساده می باشد و اطلاعاتی از استحكام و عملیات حرارتی فلز به دست می دهد.
سختی یك خاصیت اساسی ماده نیست اما در رابطه با خواص پلاستیكی و الاستیكی قطعه مطرح می شود. برای مثال برای یك قطعه خاص، مقدار سختی در دو نقطه مختلف آن ممكن است فرق داشته باشد. در صورتیكه خصوصیتی مثل مدول الاستیسیته برای یك قطعه مشخص می باشد. روش آزمایش و آماده كردن نمونه معمولاً ساده است و از نتایج ممكن است در مشخص کردن خصوصیات مكانیكی دیگر استفاده شود. تست سختی به طور گسترده ای در بازرسی ها و كنترل قطعات مورد استفاده قرار می گیرد.
زبری یا roughness میزانی برای تعیین بافت سطح است و با تعیین میزان تغییرات عمودی بر سطح نسبت به سطح صاف واقعی تعیین می شود. در صورتی که این تغییرات زیاد باشد سطح زبر و در صورت کم بودن نرم است.
این کمیت رول مهمی در تعیین اثر متقابل اشیاء با هم داشته و با دانستن آن بسیاری رفتارهای اجزاء مکانیکی قابل پیشبینی خواهد بود. برای مثال اشیاء زبر بیشتر در معرض خوردگی و ترک دار شدن هستند .برای اندازه گیری زبری از روش های تماسی و غیر تماسی مختلفی استفاده می کنند.
در تجهیزات معمول برای اندازه گیری زبری که به زبری سنج یا Roughness tester معروف هستند از روش تماسی استفاده می کنند و یک هد نظیر سوزن های گرامافون بر روی سطح حرکت کرده با توجه به تعدد نوسانات و حداکثر جابجائی میتواند زبری سطح را مشخص کند.